1. W czasopiśmie ormiańskim
W jesiennym numerze (48) z roku 2021 Czasopisma Ormiańskiego AWEDS wydawanego w Polsce ukazała się informacja o książce wydanej przez Stowarzyszenie Wychowanków AGH „Czytelnio Polska cześć Ci cześć” autorstwa Magdaleny Bernackiej i Piotra Czai.
Czasopismo to zainteresowało się tą książką, gdyż jednym z jej bohaterów jest polski Ormianin inż. Stefan Łukasiewicz – dziadek współautorki książki Magdaleny Bernackiej. W książce znajdują się też informacje na temat wielu innych Ormian studiujących w Akademii Górniczej w Leoben na przełomie XIX i XX wieku. Magdalena Bernacka jest dobrze znana w środowisku Ormian polskich jako polski lekarz z korzeniami ormiańskimi.
Informacje o książce i jej uroczystej promocji zorganizowanej w auli AGH przez Stowarzyszenie Wychowanków, kończy ciepłe zdanie: (….) „Magdo, gratulujemy Ci wspaniałej i wartościowej publikacji”. To bardzo miły akcent potwierdzający, że praca nad książką i jej wydaniem była bardzo potrzebna dla zachowania pamięci o leobeńskich bohaterach, w marzeniach których rodziła się tęsknota do polskiej uczelni górniczej i która ostatecznie powstała w Krakowie w 1919 roku.
2. Na antenie Polskiego Radia Kraków
W dniu 27. listopada o godz. 22.05 na antenie Polskiego Radia Kraków odbyła się kolejna audycja z cyklu „Na wschód od zachodu” prowadzona przez wytrawną dziennikarkę – znawczynie mniejszości narodowych w Polsce panią Annę Kluz-Łoś.
Gośćmi pani redaktor byli: Magdalena Bernacka i Piotr Czaja – autorzy książki „Czytelnio Polska cześć Ci cześć”, której bohaterowie – studenci Akademii Górniczej w Leoben – byli Polakami pochodzącymi z terenów Rzeczypospolitej ze wszystkich trzech zaborów, ale też innych mniejszości narodowych rozsianych po świecie. W 45 minutowej audycji poruszone zostały najważniejsze wątki zaprezentowane w książce jak system akademickiego szkolnictwa górniczego w Europie, tło historyczne i warunki bytowania polskich studentów w Austrii czy powody powołania do życia w roku 1878 Czytelni Polskiej Akademików Górniczych. Przywołano także losy wybranych studentów Akademii w Leoben jak Stefana Łukasiewicza, Jerzego Kułakowskiego, Piotra Wałacha, Erazma Barącza czy leobeńczyków szczególnie związanych z procesem starania się o powstanie Akademii Górniczej w Krakowie. Wyjaśniono też tajemniczy tytuł publikacji, że pochodzi on z trzeciej zwrotki hymnu Czytelni Polskiej napisanego w roku 1910 przez dr Edwarda Windakiewicza z Wieliczki. Zaprezentowano treść całego hymnu wraz z fragmentami linii melodycznej. W trakcie tej rozmowy Magdalena Bernacka zdradziła oryginalna metodę poszukiwania rodzin związanych z leobeńczykami. Polegała ona między innymi na tym, że za pomocą elektronicznych lokalizatorów grobów ustalała miejsca spoczynku wybranych bohaterów, a zostawiając na nagrobkach – głównie w okolicach święta zmarłych – karteczki z prośbą o kontakt w większości przypadków „ktoś się odezwał” wyrażając wielkie zadowolenie z zainteresowania ich krewnymi. Poinformowani o gromadzeniu materiału do książki otwierali swoje rodzinne archiwa udostępniając zdjęcia i inne dokumenty. Tu trzeba podkreślić, że ta gigantyczna praca została wykonana bez jakiejkolwiek dotacji z zewnątrz.
Zielone światło do publikacji książki zapaliła pani prorektor AGH prof. Anna Siwik, która wsparła starania się o sfinansowanie wydania książki, na co przystał Rektor Prof. Tadeusz Słomka, zaliczając publikacje do cyklu prac dokumentujących historię AGH.
Zachęcamy do odwiedzenia strony Polskiego Radia gdzie znajdą Państwo całą audycję: https://www.radiokrakow.pl/audycje/czytelnio-polska-czesc-ci-czesc
W tym miejscu gorąco dziękujemy pani redaktor Annie Kluz Łoś za wspaniałe prowadzenie rozmowy i interesującą jej narrację.
W imieniu autorów
Piotr Czaja
Prezes Stowarzyszenia Wychowanków