Nasze Koło w roku 2022 powróciło do corocznych spotkań koleżeńskich efektem tego było spotkanie w dniach 8 – 10 września 2022 roku w Grodzisku Wielkopolskim. Niestety z powodów pandemicznych nie mogliśmy spotkać się w roku 2020 i 2021. Fakt ten wywołał wśród nas wielki żal, ponieważ na rok 2020 zaplanowane było spotkanie w Wielkopolsce u Kolegi Tadeusza Kulczyka, ustalone przez aklamację na koniec spotkania w Iwoniczu Zdroju we wrześniu 2019 roku. Chcę o tym spotkaniu w Iwoniczu Zdroju wspomnieć z następujących powodów:
Po pierwsze było ono poświęcone 100-leciu odzyskania naszej niepodległości i powstaniu w wolnej Polsce pierwszej uczelni górniczej. Świętowaliśmy 100 – lecie istnienia naszej Alma Mater. O tym szczególnym wydarzeniu przypomniał nam wyczerpująco Kolega Henryk Kopeć.
Po drugie spotkanie to poświęcone zostało górnictwu naftowemu, co było kontynuacją tematycznego cyklu związanego z górnictwem solnym, odkrywkowym, węgla kamiennego i rud metali odbytych w latach poprzednich. Zwiedziliśmy najstarszą na świecie kopalnię ropy naftowej w Bóbrce śledząc historię przemysłu naftowego od jego narodzin po współczesne czasy. Poznaliśmy ciekawą ekspozycję pokazaną w Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazownictwa w Bóbrce. W zrozumieniu tematu górnictwa naftowego pomógł nam Kolega Stanisław Bednarz wieloletni pracownik Wydziału Wiertnictwa Nafty i Gazu AGH w wystąpieniu ”Wiertnictwo w Polsce i na świecie – historia i współczesność”, zobrazowanym wieloma slajdami, rysunkami i zdjęciami. Świadczyły one o bogatej historii przemysłu naftowego na polskich ziemiach Galicji i II Rzeczpospolitej, o rozwoju przedsiębiorczości Polaków oraz o bardzo szerokich współczesnych zastosowaniach wiertnictwa. Przedstawione zostały też światowe trendy technologiczne z wielu zastosowań techniki wiertniczej.
Po trzecie w trakcie zwiedzania Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego przewodnik przedstawił bardzo ciekawe obiekty przemysłu naftowego i wiertnictwa, jako specjalny okaz w muzeum, pokazał głowicę przeciwerupcyjną tzw. prewenter zestrzelony pociskami artyleryjskimi z wylotu otworu Karlino 1 podczas erupcji na złożu ropy naftowej w 1981 roku. Uczestnik tych prac Kolega Tadeusz Kulczyk opowiedział nam historię tej najpoważniejszej, w powojennej Polsce, otwartej erupcji z pożarem. Skala powstałych problemów technicznych odbiła się szerokim echem w kraju i za granicą. Pomoc specjalistów rosyjsko-ukraińskich była znacząca. Złoże Karlino zostało zagospodarowane i wyeksploatowane. Obecnie wykorzystywane jest jako podziemny magazyn gazu. Przy tym muzealnym eksponacie narodził się pomysł aby kontynuować zwiedzanie obiektów przemysłu górnictwa nafty i gazu w północno-zachodniej Polsce, tym bardziej, że kilku kolegów z naszego rocznika pracowało na tym terenie, a Kolega Tadeusz Kulczyk przez 44 lata, będąc przez ponad 17 lat dyrektorem Zielonogórskiego Zakładu Górnictwa Nafty i Gazu w Zielonej Górze. Od wielu lat ze złóż tego obszaru pochodzi 70% krajowego wydobycia gazu ziemnego i ponad 90% ropy naftowej. Poziom techniczny urządzeń i zastosowane technologie są na światowym poziomie, spełniają wszelkie wymagania bhp i ochrony środowiska. Zdecydowaliśmy się na spotkanie w Grodzisku Wielkopolskim, wokół którego jest wiele czynnych obiektów górnictwa nafty i gazu. Zrealizowaliśmy postanowienia z roku 2019 z Iwonicza Zdroju.
Dla naszego środowiska ten rok 2022 jest również „szczególny”, ponieważ 60 lat minęło od rozpoczęcia wspaniałego okresu studiów na Wydziale Górniczym, który prowadził po raz ostatni specjalizację Wiertnictwo i Kopalnictwo Naftowe przed powołaniem Wydziału Wiertnictwa Nafty i Gazu.
Kolega Tadeusz Kulczyk zaplanował, w czasie naszego pobytu w Grodzisku Wielkopolskim, zapoznanie się z osiągnięciami przemysłu gazowniczego w północno-zachodniej części Polski. Zwiedziliśmy Odazotownię w Grodzisku Wielkopolskim, Kopalnię Gazu Ziemnego Kościan – Brońsko oraz Podziemny Magazyn Gazu Bonikowo.
Zarys planu zwiedzania tych obiektów przedstawił główny Organizator spotkania w pierwszym dniu pobytu. Poszerzył naszą wiedzę przedstawiając warunki geologiczne i sposoby poszukiwania i uzyskiwania gazu, tak cennego dla naszej gospodarki. Została wyjaśniona kwestia co to jest gaz zaazotowany, ponieważ tylko taki występuje na obszarze północno-zachodniej Polski. Dziesiątki odkrytych złóż gazowych mają różne składy chemiczne i zawierają od 15% do 95% azotu.
Z okazji naszego spotkania pamiątkowe, bogato ilustrowane, albumy „Dawno temu w Karpatach”, z dedykacjami i podpisami wszystkich uczestników spotkania, wraz z podziękowaniami otrzymali Koledzy: Tadeusz Kulczyk za bardzo dobrą organizację spotkania, Marian Polus za dużą pomoc w przygotowaniu tego wyjazdu i Stanisław Gwoździkowski za wieloletnią i efektywną działalność na rzecz Koła Seniorów 68 w Stowarzyszeniu Wychowanków AGH.
W następnym dniu pierwszym zwiedzanym obiektem była Odazotownia Grodzisk Snowidowo. Podstawowym zadaniem w tym obiekcie jest proces oddzielenia azotu ze składu gazu ziemnego dostarczanego z poszczególnych kopalń przez mieszalnię. Po tym procesie uzyskuje się gaz ziemny o wysokiej zawartości metanu tzw. gaz handlowy grupy E jak również gaz ciekły (LNG). Odazotownię zbudowano we współpracy technologicznej z firmami USA i Kanady. Podstawowymi obiektami wchodzącymi w skład odazotowania gazu to instalacje usuwania i filtracji CO2 , wilgoci, rtęci, a także kriogeniczna instalacja usuwania azotu, instalacja sprężania i magazynowania helu oraz instalacja magazynowania LNG. Zaprezentowany dla nas film o budowie Odazotowni Grodzisk, zbudowanej w latach 2006 do 2008 jako drugi taki obiekt w Polsce, pokazał iż „ojcem i wykonawcą” tej budowy był Kolega Tadeusz Kulczyk.
Przed następnym zaplanowanym do zwiedzania obiektem Kopalnią Kościan – Brońsko nastąpił „rozłam” grupy. Zawodowcy (absolwenci AGH) udali się na zwiedzanie kopalni natomiast panie skorzystały z możliwości spaceru z przewodnikiem po Grodzisku Wielkopolskim. Piękny spacer zorganizowała żona organizatora Pani Bronisława Kulczyk
Kopalnia Kościan – Brońsko wybudowana została w latach 2001 do 2005. Eksploatuje ona złoże Kościan i złoże Brońsko piętnastoma odwiertami ( w tym jednym horyzontalnym), a złoże Brońsko dwudziestoma odwiertami z jednym horyzontalnym. Ogólnie można stwierdzić, że gaz pozyskiwany jest z warstw cechsztyńskich. Roczne wydobycie gazu to około 1,15 mld m3 . Zawartość metanu w jego składzie wynosi 78%. Jest to największa kopalnia gazu ziemnego w Polsce. Generalnie gaz z odwiertów po redukcji ciśnienia, wstępnym osuszeniu, oddzieleniu wody i ilościowym pomiarze jest kierowany do gazociągu zbiorczego (zbierającego z poszczególnych odwiertów) a następnie do Ośrodka Centralnego, gdzie jest poddawany procesowi dalszej separacji wody, głębokiego osuszania, usuwania rtęci i pomiarowi. Zastosowanie najnowszych rozwiązań technologicznych z zakresu automatyki przemysłowej i telemetrii pozwala na sprawne zdalne sterowanie procesami w strefach przyodwiertowych i na Ośrodku Centralnym. Odbiorcami gazu ziemnego z Kopalni są: krajowy system gazowniczy, Elektrociepłownia Zielona Góra , KGHM Polska Miedź, Polska Spółka Gazownicza, PGNiG Oddział w Odolanowie.
Ostatnim obiektem zwiedzanym w tym dniu był Podziemny Magazyn Gazu Bonikowo, którego pojemność wynosi około 200 mln m3 gazu. Jest on zbudowany w celu magazynowania nadwyżek gazu (z okolicznych kopalń) w okresie letnim, aby je oddać do systemu gazowniczego w okresie zimowym. Zbiornikiem jest wyeksploatowane złoże gazowe, które udostępnione było dwoma odwiertami. Zadaniem tego magazynu jest stabilizacja pracy systemu oraz zapewnienie lepszego zarządzania zdolnościami produkcyjnymi okolicznych złóż, między innymi Kościan i Brońsko.
W tym miejscu należą się serdeczne podziękowania Prezesowi Stowarzyszenia Wychowanków AGH Panu Profesorowi Piotrowi Czaji za okazaną pomoc przy uzyskaniu zezwolenia PGNiG na zwiedzanie jego obiektów.
Pomimo ograniczeń związanych z naszym wiekiem spotkaliśmy się. Grupę liczącą 31 osób wspomogły towarzyszące nam żony. Ogromnym wsparciem logistycznym był zorganizowany i sponsorowany przez Kolegę Mariana Polusa przejazd, uczestników spotkania, autobusem z Krakowa do Grodziska Wielkopolskiego i z powrotem. Autokar ten został wykorzystany do objazdu po zwiedzanych obiektach. Na czas tradycyjnej kolacji przy lampce wina oprawę muzyczną zapewnił i także sponsorował Kolega Kazimierz Paciorkowski, który w tych dniach świętował swoje osiemdziesiąte urodziny.
W ostatnim trzecim dniu pobytu przewidziano jak zawsze „coś dla ducha”. Państwo Kulczykowie zaplanowali dla nas (uprzednio rezerwując termin) zwiedzanie zespołu pałacowo-parkowego w Rogalinie, dawnej posiadłości Raczyńskich. Rezydencja barokowo-klasycystyczna o przepięknej wartości zabytkowej wraz z parkiem jest ważnym obiektem dziedzictwa kulturowego. Wnętrze pięknie odrestaurowanego pałacu, położonego w okazałym rozległym parku, zobrazowało warunki i sposób życia ówczesnych mieszkańców, których przedstawiała galeria portretów. Bogata galeria zgromadzonych przez Raczyńskich kilkuset obrazów budziły duże zainteresowanie i zachwyt. Zaskoczeniem dla większości zwiedzających galerię był mało znany obraz Jana Matejki „Dziewica Orleańska”. Artysta namalował go w darze dla narodu francuskiego, ale z różnych powodów pozostał on w zasobach spadkobierców, od których wykupiła go rodzina Raczyńskich. Ponadto są tam dzieła Malczewskiego, Wyspiańskiego, Gierymskiego, Boznańskiej, Podkowińskiego, Pankiewicza, Delaroche’a. Obok parku ze sławnymi dębami – Lech, Czech i Rus – w kościele pod wezwaniem św. Marcina znajduje się także mauzoleum rodziny Raczyńskich. Spoczywa w nim między innymi ciało Edwarda Bernarda Raczyńskiego, który w latach 1978 – 1986 był Prezydentem Rzeczpospolitej na Uchodźctwie. Zwiedzaliśmy także powozownię.
Pełni wrażeń po zwiedzeniu Rogalina udaliśmy się w drogę do swoich domów.
Autorzy opracowania:
Stanisław Bednarz
Stanisław Gwoździkowski
Tadeusz Kulczyk