W dniu 3 lutego 2023 roku w Książnicy Cieszyńskiej w Cieszynie odbyło się kolejne spotkanie autorów książki „Czytelnio Polska Część Ci cześć…” pani Magdaleny Bernackiej i Piotra Czai z grupą entuzjastów i badaczy historii Śląska Cieszyńskiego.
Jak czytamy na stronie internetowej tej placówki (https://kc-cieszyn.pl/strona_glowna/o-bibliotece/) (…) „Utworzona 1 stycznia 1994 r. Książnica Cieszyńska jest komunalną biblioteką naukową, sprawującą pieczę nad zabytkowymi kolekcjami książkowymi, powstałymi w Cieszynie w okresie od XVIII do XX w. Działalność Książnicy Cieszyńskiej jest w sposób bezpośredni zdeterminowana charakterem i zawartością pozostających w jej pieczy zbiorów i koncentruje się na kilku płaszczyznach. Najważniejszą z nich stanowi szeroko rozumiana ochrona i konserwacja posiadanych i nabywanych zbiorów. Drugi istotny obszar działań związany jest z naukowym opracowaniem zbiorów i ich wprowadzeniem do krajowego i międzynarodowego obiegu naukowego i kulturalnego. Kolejna sfera aktywności biblioteki wiąże się z budową nowoczesnego warsztatu dokumentacyjnego do badań regionalnych i bibliologicznych, inspirowaniem, organizowaniem i prowadzeniem badań naukowych w dziedzinie kultury książki oraz historii i kultury Śląska Cieszyńskiego oraz upowszechnianiem ich wyników. Jej celem jest również popularyzacja wiedzy o historii i kulturze regionu”.
Śląsk Cieszyński ma swoją piękną historię, bogatą w dramatyczne zwroty i burzliwe przemiany gospodarcze i kulturalne. Z racji licznych złóż surowców mineralnych a zwłaszcza węgla kamiennego zalegającego w zagłębiu Ostrawsko-Karwińso-Cieszyńskim edukacja górnicza miała tu bardzo ważkie znaczenie. W procesie organizacji kształcenia górniczego na Śląsku Cieszyńskim oraz w procesie prowadzenia zakładów górniczych na Śląsku – bardzo ważną rolę odegrali absolwenci Leobeńskiej Akademii Górniczej, w tym wielu wywodzących się z tego rejonu, a o dokonaniach których traktuje wspomniana we wstępie książka „Czytelnio Polska Cześć Ci Cześć”.
Spotkanie z jej autorami było tu długo oczekiwane i zostało perfekcyjnie zorganizowane przez Dyrekcję tej zacnej biblioteki. Wydarzenie to anonsowały liczne plakaty rozesłane do miłośników historii Ziemi Cieszyńskiej oraz widniejące w wielu publicznych miejscach. Jak się okazało wśród uczestników spotkania byli także przedstawiciele miejscowych gazet tak, ze strony polskiej jak również ze strony Republiki Czeskiej – bowiem miasto to leży na terytorium dwóch państw: Polski i Republiki Czeskiej. Była między innymi przedstawicielka Miesięcznika „Zwrot” – najważniejszego pisma polskiego w Republice Czeskiej, oraz redaktor Łukasz Klimaniec z „Głosu – Gazety Polaków w Republice Czeskiej” które to gazety mają swoje redakcje w Cieszynie
Program spotkania przewidywał prezentacje następujących zagadnień:
- Prof. Piotr Czaja „Zanim powstała Akademia Górnicza w Krakowie …..
- Magdalena Bernacka „Wychowanie patriotyczne w Czytelni Polskiej Akademików Górniczych w Leoben”.
- Magdalena Bernacka „Życie polskiej społeczności górniczej na Śląsku Cieszyńskim na przełomie XIX i XX wieku”.
- Prof. Piotr Czaja „Udział leobeńczyków w działaniach na rzecz przyłączenia Śląska Cieszyńskiego i Górnego Śląska do Polski po I wojnie światowej”.
- Prof. Piotr Czaja „Leobeńczycy związani ze Śląskiem Cieszyńskim profesorami w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie”.
- Magdalena Bernacka „Dokonania leobeńczyków związanych ze Śląskiem Cieszyńskim”
Spotkanie otworzył dyrektor Biblioteki mgr Krzysztof Szelong – wybitny znawca historii Śląska Cieszyńskiego. We wstępie nawiązał do burzliwych czasów tego regionu na przełomie wieków XIX i XX. Wskazał na wielu światłych obywateli, którzy aktywnie włączali się w tamte wydarzenia, wpływając na losy Polaków i Polski.
Spotkanie było okazją do podkreślenia roli jaką odegrali w tworzeniu Krakowskiej Akademii Górniczej Leobeńczycy- wywodzący się z tego regionu. Jak napisał w swym artykule z roku 1998 prof. Andrzej Bolewski (BIP nr 49/98) w komitecie organizacyjnym Akademii Górniczej w Krakowie działającego pod kierunkiem prof. Józefa Morozewicza pracowało wielu aktywistów z tego regionu jak. Witold Szefer – kierownik Polskiej Szkoły Górniczej w Dąbrowie Cieszyńskiej oraz jej profesorowie: Jan Zarański, Roman Rieger, Antoni Schmitzek czy Henryk Kułakowski. W „budowaniu fundamentów” naszej uczelni – jak pisze prof. Bolewski – zasłużyło się także wielu innych wybitnych Synów tej Ziemi jak: Prof. Jerzy Buzek (1874) z Końskiej koło Trzyńca, Antoni Gaweł (1901) z Łazów, Jan Kubisz (1925) z Cieszyna, Oskar Nowotny (1875), Feliks Olszak (1904) z Karwiny (Rektor AGH 1958-1961) czy jego brat Wacław Olszak (1902) Doktor Honoris Causa AGH i Władysław Machejda (1892). Większość tych zacnych person to wychowankowie leobeńskiej Akademii.
Po prawie dwugodzinnej opowieści i prezentacji powyższych zagadnień spotkanie przerodziło się w długą i interesująca dyskusję. Pojawili się inni potomkowie naszych „leobeńczyków”, o których do końca nie mieliśmy pełnych informacji jak przykładowo rodzina inż. Karola Pawlasa. Pojawili się także potomkowie jednych z pierwszych studentów AG, o których pisze w swojej publikacji prof. A. Bolewski jak przykładowo syn Tadeusza Russa z Orłowej itd… itd.
Autorzy wręczyli swoje książki gospodarzom spotkania i redaktorom wspominanych polskich czasopism wydawanych w Cieszynie opatrując je sympatycznymi wpisami.
Serdecznie dziękujemy Dyrekcji Książnicy Cieszyńskiej za możliwość odbycia tego spotkania, a wszystkim jego uczestnikom za niezwykłe zainteresowanie i wyrażoną chęć umieszczenia naszej książki w zbiorach tutejszych bibliotek oraz nagłośnienia tego tematu w miejscowej prasie.
Pozdrawiamy wszystkich uczestników spotkania.
Współautor książki – prof. Piotr Czaja
Prezes Stowarzyszenia Wychowanków AGH